De Kerk van Engelse Drop

Tijdens een redactievergadering bespraken we onlangs de aankomende voorstelling De Man door Europa dat onderdeel is van het inspiratiefestival Let’s Gro en het bijbehorende evenement Droomstad dat een week daaraan voorafgaand plaatsvindt. Droomstad wordt georganiseerd door Stichting BeeldBepalend, samen met de organisatie van De Man door Europa en Stichting Nieuwe Helden (komt allen overigens).

Grondig als wij zijn, was het onvermijdelijk dat we uiteindelijk de inspiratiebronnen onderzochten rondom deze voorstelling (ik herhaal: komt allen), waarbij de naam Thomas More viel. Een ieder wel bekend als schrijver van Utopia. U weet wel: dat boek dat later in ernstig geromantiseerde vorm zijn weg naar televisie vond. Ik zeg: “Ernstig geromantiseerd.” Ik bedoel dat er een programma is dat ook zo heet waarbij mensen in een loods zitten, dat in mijn optiek meer weg heeft van de dystopie zoals omschreven door George Orwell in Nineteen Eighty-four. Ironisch genoeg is het programma Big Brother de voorloper van de televisievariant van Utopia, beide afkomstig uit dezelfde varkensstal van John de Mol. Ik ben zeer sterk geneigd om hier te refereren aan Orwell’s Animal Farm…

Wat ik denk over deze programma’s zal u niet geheel onduidelijk zijn. In mijn verdediging: ik beweer nergens dat ik hier objectief over zou schrijven. Hoewel ik er vrij zeker van ben dat ik deze programma’s ook objectief gesproken van kreupelende kritiek zou kunnen voorzien, kunnen we hierover natuurlijk verschillen van mening. Het is ook belangrijk dat we dit doen. Het is een kwestie van perspectief. Net als elk ander ding dat we zouden kunnen bespreken. Dat wat een utopie tot utopie maakt is geen uitzondering op die regel. Mijn invulling ervan bevat onder andere geen: programma’s van John de Mol, grenzen, religie, perceptie van afkomst, of Engelse drop. Denk aan John Lennon’s Imagine. Uw utopie bevat wellicht uitsluitend Engelse drop, mogelijk heeft u de Kerk van Engelse Drop voor ogen, Engelse drop doctrine…droptrine…indroptrinatie. Autodrop komt met zachtzure pausmobieltjes… Welnu: we zijn verschillend, we veranderen continue en laten we daar niet te moeilijk over doen.

Sint Augustinus noemde het neerkijken op de verloren, getormenteerde zielen in de hel het hoogst haalbare plezier voor mensen in de hemel. Hier kan ik me best in vinden, niet omdat ik zo van het leedvermaak ben, maar omdat ik denk dat zoet bestaat bij de gratie van zuur… Of umami, zo u wilt. Hierom is het prettige, zachte, immer witte, voor altijd je familie in je buurt hebbende, harp op de achtergrond spelende beeld van de hemel voor mij zo dystopisch als het maar zijn kan. Eeuwigheid is een akelig lange tijd om opgescheept te zitten met die ene tante die vreemd rook en altijd net te venijnig in je wang kneep terwijl je daar eigenlijk al veel te oud voor was. Nee, het moet voorzien zijn van een tegenpool. Dit geldt voor alles in het leven. We hebben allemaal een periodieke dosis ellende nodig om ons alert te houden voor de momenten waarop het leuke zich presenteert. Hoe klein dit ook mag zijn. Ellende houdt ons scherp.

Laten we eerlijk zijn, we weten allemaal dat een utopie niet haalbaar is. Toch maken we ons iedere dag schuldig aan uitspraken als: “Wanneer ik de loterij win dan…” of: “Zou het niet prettig zijn als…” en in mijn persoonlijke geval: “Wanneer ik de macht grijp dan…” Allemaal wensen. Wensen zoals het winnen van de loterij, hebben een kleine kans van uitkomen, maar helemaal geen kans wanneer er geen lot wordt gekocht. Het punt is dat de poging om een droom te verwezenlijken genoeg merite op zichzelf bevat: het werk is haar eigen beloning. In de periode tussen het kopen van een lot en de onvermijdelijke teleurstelling bij het nalezen van de trekking wanen we ons miljonair en geven we in ons hoofd het geld al uit. Zelden is het leven zoeter. Neem een moment om voor te stellen wat u met het geld zou doen… Het voorstellen ervan maakt gelukkig en heeft in die zin waarde. Hetzelfde geldt voor een dystopie. Orwell schreef zijn boek omdat hij in de veronderstelling was dat wanneer je je Oceania kunt voorstellen, je dat kunt herkennen en in een vroeg stadium kunt voorkomen. Mede om deze reden was hij een groot voorstander van een Europese unie, met het oog op het vermijden van een bipolaire machtsverdeling tussen Rusland en Amerika. Een visie die heden ten dage toeneemt in relevantie. Wees dus gewaarschuwd, anti-Europa stemmers. Maar dit terzijde.

Laten we voortaan spreken van de utopische intentie. Een soort gemoedstoestand. Immer vast in het limbo tussen het kopen van het lot en de trekking en dus gelukkig. Vanuit deze intentie geeft u (wellicht zelfs onbedoeld) de maatschappij waarin u leeft vorm, net als de mensen die zijn geïnterviewd door Lucas de Man in De Man door Europa. Een nieuwe generatie: klaar om te strijden voor verandering, vol van utopische intenties, in acht verschillende landen in Europa.

De theatrale bespreking van dit reisverslag treft u aan in de voorstelling van 19 november. Tijdens het evenement Droomstad op donderdag 12 november zullen we het wat dichter bij huis zoeken en krijgt u de kans om haarfijn uit de doeken te doen wat u nu precies verstaat onder een utopie. Zoals ik zei: komt allen of wees in ieder geval voornemens om te komen.

Links bij dit artikel:
Droomstad
De Man door Europa
Let’s Gro