Mijn allereerste keer

Een anekdote…
Afgelopen zaterdag liep ik vanaf het station naar Tattoo Willem, waar ik al mijn tatoeages laat zetten. Ik had een afspraak met Jenny. Zij is de enige die ik vertrouw met een machine die op hoge snelheid een naald herhaaldelijk in mijn huid jast en met de vertaling van mijn ontwerp naar een daadwerkelijke tatoeage. Enfin, ik liep dus met een bekertje cappuccino van de Albert Heijn to go in de richting van mijn afspraak. Hiervoor moest ik over de brug langs het Groninger Museum, dus ik wachtte als een braaf baasje bij het verkeerslicht vlak daarvoor gelegen. Terwijl ik luisterde naar Alice in Chains, check my brain op repeat, werd ik op mijn schouder geklopt.

Ik ontplopte een oordopje en keek opzij. Naast mij stond een zwerver die een relaas startte over armoede in het algemeen, daarna specifiek over zijn armoede, zijn gebrek aan een woning, de torenhoge kosten die verbonden zijn aan het slaaphuis en wat al niet meer. Een en al leidde naar een vriendelijk verzoek om hem een paar euro te geven, hiervan ben ik zeker. Echter, voordat de ietwat verlopen man tot die vraag kwam voelde ik een hand op de linkerwang van mijn achterste. Ik wimpelde de man en zijn grijpgrage klauwtje af, het licht stond inmiddels ook op groen en afgezien daarvan, ik houd er niet van om een hand op mijn kont te voelen die niet van mijzelf, mijn vriendin of, bij geldige reden, mijn dokter is. Ik voelde me lichtelijk aangerand.

Terwijl ik verder liep over de brug langs het Groninger Museum waar de David Bowie is tentoonstelling uitverkocht raakte, dacht ik na over het hele voorval. Hoezo vond de man het nodig om mijn linker kadet te bevoelen. Wilde hij iets van mij op dat gebied? Kom ik over als iemand die dat eventueel zou kunnen waarderen? Was de armoedesituatie waar hij over sprak zo nijpend dat hij zichzelf genoodzaakt voelde om zo aan zijn geld te komen? Quid pro quo? En waarom de linker en niet de rechter wang? Was dit kritiek?

Nagenoeg aan het einde van de brug begon het me te dagen dat de man me niet zat te bevoelen alsof ik zijn afspraakje was tijdens het eindexamenfeest van de mavo, maar dat hij me probeerde te rollen en daar niet in slaagde omdat ik portemonneetechnisch gesproken rechtsdragend ben en niet links. Hij was niet uit op mijn zedelijkheid, maar op mijn portemonnee. Het gaat ook altijd om geld… waar is de romantiek? Maar goddank, ik was slechts bijna het slachtoffer van ordinaire criminaliteit en niet van een milde aanranding. Ik kon weer opgelucht ademhalen. Wat een geruststelling. De douche die ik gepland had was toch niet nodig.

Tattoo Willem houdt kantoor in de Haddingestraat, nabij Nieuwstad. Connaisseurs hoef ik niet uit te leggen wat dit betekent en waar dit is, maar voor degene die het niet weet; dit is waar de raamprostitutie van Groningen plaatsvindt. Ik liep door deze sprookjesachtige straat, compleet in mijn eigen wereld gekeerd met mijn oordopjes inmiddels weer stevig in mijn oren en het volume op 11. Ik keek opzij en zag daar een prostituee zitten. Ik zeg prostituee, want ik besef mij nu dat dat is wat ze is. Op dat moment had ik echter geen idee. Ik zag haar zitten en ik dacht alleen maar goh, wat zit die vrouw er naakt bij, dat is toch ook wat. Ditmaal duurde het iets minder lang voordat ik doorhad wat er daadwerkelijk aan de hand was, maar dan nog, wat een naïviteit. Ik leek wel twaalf en ietwat traag van begrip, alsof ik het allemaal voor het eerst zag en meemaakte.

Nu ga ik misschien iets heel geks zeggen, maar dat beviel me uitstekend. Hoe vaak kun je immers voor de tweede keer iets voor de eerste keer doen? Een aantal dingen zou ik graag opnieuw voor het eerst doen. Mijn eerste seksuele ervaring bijvoorbeeld, wat een fiasco was dat achteraf gezien (Martine, als je dit leest, sorry maar je bakte er echt niks van, echt…hoewel het ook voor een deel aan mij kon liggen.) Je ouders onthouden je eerste woordjes, maar alles dat daarna komt wordt chronisch genegeerd. Of de eerste keer dat je in het Louvre bent, of het Groninger Museum wat dat betreft.
En zo komen we toch nog bij cultuur. Of waren we daar al? Je ontkomt niet aan al die cultuur om je heen. Als je gaat tellen hoeveel culturele referenties ik maak in de alinea’s hierboven zal je op een schrikbarend hoog aantal uitkomen. Zelfs de AH to go en raamprostitutie zijn referenties. Al die dingen gaan tellen als bagage. Als ik nu kijk naar de tentoonstelling over David Bowie, dan doe ik dat vanuit het blikveld van iemand die David Bowie kent (van radio en televisie weliswaar, maar toch), erg waardeert en het betreurt dat de beste man die onsterfelijk leek te zijn, dit alles behalve bleek te zijn. Ik voel er daardoor allerlei dingen bij en vind er nog meer dingen van. Maar wat als ik nog nooit van Bowie had gehoord en de tentoonstelling mijn eerste ervaring met hem zou zijn? Het lijkt me bijzonder om zo onbevangen ergens in te stappen. Ik zou er vrij stemmig van kunnen worden wanneer ik met de gedachte speel dat dit soort momenten steeds zeldzamer worden. Niet omdat ik ouder word hoewel dat er aan verbonden zou kunnen worden, maar omdat ik steeds meer informatie tot me neem. Hoe meer ik weet, hoe meer bevlekt en bevooroordeeld ik ben in de tweede en daaropvolgende instantie.

Byron zei het mooier dan ik;

‘ But grief should be the instructor of the wise;
Sorrow is knowledge: they who know the most
Must mourn the deepest o’er the fatal truth,
The Tree of Knowledge is not that of Life ’

Mooi toch? Had hij wat mee moeten doen…

In de kunstsociologie spreek je van cultureel kapitaal. Hoe meer je hebt, hoe verfijnder je smaak is de veronderstelling. Kijken naar een schilderij leert je iets over alle schilderijen die je daarvoor zag en daarna nog zult gaan zien. Sterker nog, het leert je iets over kunst in het algemeen en misschien zelfs het leven in het algemeen. Het verandert je perspectief waardoor je alles dat daarna komt in een ander licht ziet. Bij de een heeft een schilderij meer inslag dan bij de ander. Het is echter niet alleen maar een schilderij dat dit met je kan doen, het kan ook een zwerver bij een verkeerslicht zijn dat er voor zorgt dat je alle keren daarna de hand op de knip houdt terwijl je wacht voor een rood signaal. Net als in een nieuwe relatie ontkom je er niet aan dat de bagage uit de vorige relatie (van de ander ook nog in zo’n geval) een rol gaat spelen. Ik weet niet hoe jullie dit ervaren, maar ik zou heel goed zonder kunnen.

De eerste keer is niet altijd de beste keer (opnieuw, sorry Martine), maar het is wel de eerste keer en zoals dat gaat gebeurt dat maar één keer. Het nadeel is dat je bij een eerste keer maar zelden de waarde van iets in kunt zien en dat de waarde van een eerste keer pas evident wordt nadat je een paar keer teleurgesteld wordt door opvolgende keren. Ik bedoel te zeggen, loos de bagage, vier naïviteit en zie de waarde van nieuwe ervaringen en eerste keren in. God wat deprimerend. Vergeet maar dat ik wat zei. En als je verstandig bent is dat precies wat je doet.